بررسی عوامل واقع‌گرایی ایرانی از منظر جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک

چکیده در این پژوهش عوامل متعدد موجود و مستقر در جامعه و جغرافیای سیاسی درون و پیرامون ایران بررسی و تحلیل می­شود که در چهار دهة اخیر، نقش مؤثری در شکل‌گیری واقع‌گرایی ایرانی داشته است. در این میان، عواملی نظیر ریشه‌های تاریخی ناامنی و موقعیت جغرافیای سیاسی و منطقه‌ای ایران، جغرافیای جنگ ایران و عراق، تداوم خصومت آمریکا با ایران و مسئلة اسرائیل، در ساخت و عقلانی‌سازی و درنهایت واقع‌گرایی ایرانی نقش‌آفرین بوده است. باید توجه داشت که گسترش فعالیت‌های نظامی، براساس نیازهای درونی و بیرونی و کمبود تاریخی امنیت شکل گرفت که ممکن است این واقع‌گرایی را تکامل بخشد و درجهت ساخت نظام امنیتی پایدار و برون‌رفت از چالش‌های پیش­رو در این قرن بسیار اثربخش باشد. واقع‌گرایی ایرانی در سیر تکوینی­اش از ابتدا تاکنون، از واقعیت‌های عینی داخلی، جغرافیای سیاسی و چالش‌های ژئوپلیتیکی منطقه‌ای و بین‌المللی تأثیر پذیرفته است. همچنین درجهت تعقیب منافع ملی گام برداشته، در عرصة بین‌المللی با چنین رویکردی تداوم یافتهوتا حدود زیادی موفق عمل کرده است. واژگان کلیدی: واقع گرایی، واقع گرایی ایرانی، جغرافیای جنگ ایران و عراق، محیط های پیرامونی ایران، اسلام، فعالیت های هسته ای